काठमाडौं, जेठ १५ – संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको सरकारले आर्थिक वर्ष २०८२/८३ का लागि १९ खर्ब ६६ अर्ब ११ करोड रुपैयाँको बजेट सार्वजनिक गरेको छ। अर्थमन्त्रीले संसदमा बजेट प्रस्तुत गर्दै आर्थिक वृद्धि, रोजगारी सिर्जना, पूर्वाधार निर्माण, सामाजिक सुरक्षाको विस्तार तथा समावेशी समृद्धिको उद्देश्यसहित यो बजेट ल्याइएको घोषणा गरेका छन्।

खर्च विवरण

सरकारको खर्च तर्फ चालु खर्चमै सबैभन्दा बढी रकम छुट्याइएको छ। यस अन्तर्गत ११ खर्ब ८० अर्ब १८ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ। यो रकम सरकारी कर्मचारीको तलब, प्रशासनिक सञ्चालन, सामाजिक सुरक्षा भत्ता, शिक्षाको पहुँच विस्तार, स्वास्थ्य सेवा, औषधि खरिद लगायतमा खर्च गरिनेछ।

त्यस्तै पुँजीगत खर्चका लागि ४ खर्ब ७ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँ छुट्याइएको छ। यो रकम भौतिक पूर्वाधार निर्माण, सडक, पुल, सिंचाइ, जलविद्युत्, विद्यालय तथा स्वास्थ्य भवन निर्माणजस्ता विकास निर्माणमा खर्च हुने बताइएको छ।

वित्तीय व्यवस्थापनतर्फ ३ खर्ब ७८ अर्ब २४ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ, जसमा ऋणको ब्याज तथा मूलधन भुक्तानीजस्ता विषय सामेल छन्।

स्रोतको व्यवस्था

सरकारले बजेटका लागि विभिन्न स्रोतबाट रकम जुटाउने योजना बनाएको छ। राजस्व संकलनबाट १३ खर्ब १५ अर्ब रुपैयाँ उठाउने लक्ष्य राखिएको छ, जुन कुल बजेटको ठूलो हिस्सा हो। सरकारले आन्तरिक उत्पादन, आयकर, भन्सार, मूल्य अभिवृद्धि कर (VAT), सेवा शुल्क जस्ता माध्यमबाट यो रकम संकलन गर्ने जनाएको छ।

वैदेशिक ऋणबाट २ खर्ब ३३ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ, वैदेशिक अनुदानबाट ५३ अर्ब ४५ करोड रुपैयाँ र आन्तरिक ऋणबाट ३ खर्ब ६२ अर्ब रुपैयाँ जुटाइनेछ।

सरकारको प्राथमिकता

यस वर्षको बजेटले समावेशी विकास, रोजगारी सिर्जना, कृषिको आधुनिकीकरण, स्वास्थ्य तथा शिक्षाको सुधार, सामाजिक सुरक्षाको बलियो व्यवस्था, ऊर्जा तथा पूर्वाधार निर्माणमा प्राथमिकता दिएको छ। विशेष गरी डिजिटल अर्थतन्त्र, नवप्रवर्तन, पर्यटन प्रवर्द्धन र स्थानीय उत्पादनको संरक्षणलाई बजेटले जोड दिएको छ।